“Ticaret yapın, çünkü rızkın onda dokuzu oradadır.” Hadis-i Şerif
Ticaret, insanların toplumu tanımasına vesile olur. Dürüst bir tüccar etrafındaki insanları olumlu yönde etkiler. O toplumda tavırları ve fikirleri ile örnek olur. Etrafındaki insanlar ondan etkilenirler. Onun düşüncesine bağlanırlar. Tüccarlar toplumda rol model olurlar. Toplumu iyi yönde etkilemeleri için,
Müşteriye karşı güler yüzlü ve nazik olmalıdırlar: Müşteriye asık süratli ve kaba davranan esnaf müşteri kaybedeceği gibi toplum onun düşüncesinden de uzaklaşır. Müşteri esnafın sergilediği malı almasa bile esnaf kızmayacak. Müslüman tüccar insanlar arasında en çok güvenilen tüccar olması gerekirken en sahtekar olarak kabul ediliyorsa kendimizi sorgulamamız lazımdır. Özellikle İslami cemaat ve tarikatlara mensup olarak tanınan esnaf ve tüccarlar çok dürüst davranmalıdırlar. Onların hataları mensup oldukları camiaya mal olmaktadır.
“Ey tüccar topluluğu! Allah’tan sakınan, iyilik yapan ve dürüst davrananlar dışında bütün tüccarlar kıyamet gününde günahkar bir vaziyette diriltileceklerdir” (Ebû Davud, Büyû, 1)
“Dürüst ve güvenilir tüccar; peygamberler, sıddîklar ve şehitlerle (Cennet’te) beraberdir” (Tirmizi, Bûyû, 4)
“Satarken, alırken, alacağını talep ederken hoşgörülü davranıp kolaylık gösteren kimseye Allah rahmetiyle muamele eylesin” -Hadis-i Şerif-
Sahte ve bozuk mal satmamak: sıkıntılı bir mal sattığınızda malı tüm özellikleri ile müşteriye anlatın. Müşteri sizden aldığı malı kusurları ve özellikleri ile tanısın. Özellikle kendi malını satarken çok öven ama mal satın alırken o malı yerin dibine sokan esnaf dürüst esnaf değildir. Aynı malı senden alırken çöp yapar, sana satarken uçak yapar.
‘’Bizi aldatan bizden değildir.’’ (Müslim, iman 164)
Esnaf sabırlı olmalıdır: Müşteriye karşı, maddi ve manevi sıkıntılara karşı sabırlı olmalıdır. Bir iş kurulurken hemen tutacak, hemen kazanç getirmeye başlayacak şartı yoktur
Esnaf alanında bilgili olmalıdır: Birçok esnaf açtığı iş konusunda bilgisi yoktur. Tamir işi yapacak şahıs tamiri bilmelidir. Müşterinin malını bozarak tamiri öğrenmemelidir. Mesleki alanda bilginiz yoksa müşterilerinizin işiniz ile ilgili ya da ürün ile ilgili soru ve sorunlarına cevap veremezseniz müşteri kaybedersiniz.
Esnaf temiz ve düzenli olmalıdır: İşyerinin temizliğine dikkat etmeli ve ürünlerini düzenli ve güzel bir şekilde sergilemelidir. Ürünlerin temiz kalmasına dikkat etmeli. Müşteriye sergilerken tozlu veya kirli ürünler hep itici olmuştur.
Esnaf dürüst olmalıdır: Fazla yemin etmek müşterilerde güvensizlik oluşturmakta. Esnaf yalan söylememelidir. Sattığı ürünün daha sonra kendisine geri gelebileceğini düşünerek hareket etmelidir. Ayıplı mal satmamalı, satıyorsa da ayıbını söylemelidir. Ayrıca satış yaparken veya alırken çok pahalı veya çok ucuz söylememelidir. Müşteri bir malı almaya çalışırken esnaf değeri 100 TL olan mala 200 lira diyor. Müşteri pazarlık yaparak 150 liraya indiriyor. Müşteri pazarlık sonucunda indirimli aldığını düşünürken 50 lira fazla vermiştir. Malımızın değeri ne ise onu söyleyelim. İnsanları kandırmayalım. Yıllar önce okuduğum ve kaynağını hatırlamadığım bir hadiste Peygamberimiz (sav), pazardaki bir esnafa malı alırken ve satarken nasıl yaptığını sorar. Adam: Bir malı alırken eğer değeri 50 ise 25 diyorum. Adam pazarlık yapsa biraz daha yükseltiyorum. 50 ye kadar da alırım. Daha ucuza alsam zaten kardır. Bir malı sattığımda değeri 50 ise 100 diyorum. Pazarlıkla 50 ye kadar düşürüyorum. Pazarlık yapmasa 100 den veriyorum. Peygamberimiz ( sav), esnafa ‘’ hayır öyle yapma. Malın değeri ne ise o fiyatı söyle’’ diyor. Bazı insanlar pazarlık yapmasını bilmiyor ve malı değerinden fazla veya ucuza satıyor.
Esnaf hiçbir şekilde insanları kandırmayacak. Ayrıca diğer esnafları sıkıntıya sokacak şekilde onlarla rekabette etmeyecek. Bir esnaf diğer esnafları sıkıntıya koyarak müşteri kazanamaz.